Postanowienia noworoczne
Czerw 25, 2014 Nadwaga i otyłość
Czy jest to konieczne?
Niewątpliwie jedną z głównych przyczyn narastającej z biegiem lat nadwagi są drastyczne błędy w sposobie odżywiania. Pomimo iż nasz organizm posiada niezwykle sprawnie działające mechanizmy regulujące masę ciała to jednak przewlekle zakłócany metabolizm osłabia ich działanie, prowadząc z biegiem lat do otyłości. Niezbilansowane żywienie jak też nadkonsumpcja wysokokalorycznej i przetworzonej żywności należą do głównych czynników zakłócających cykl przemian metabolicznych w organizmie. Ilość energii pobieranej z pożywienia w stosunku do rzeczywistych potrzeb organizmu bardzo często odbiega od zalecanych norm. Spowodowane jest to przede wszystkim wysokim spożyciem tłuszczu, cukru i słodyczy, dodatkowo dochodzi niewłaściwy tryb życia oraz brak należytej aktywności fizycznej. Ilość pożywienia, a szczególnie jego wartość energetyczna mają decydujący wpływ na kontrolę masy ciała. U przeciętnego człowieka o zapotrzebowaniu energetycznym 2000-3000 kcal stałe wychylenie dodatniego bilansu energetycznego tylko o 3% (60-90 kcal) może spowodować w ciągu roku wzrost masy ciała o 34 kg, a wciągu 10 lat 30-40 kg!
Czynnikiem powodującym nadwagę jest również niewłaściwa jakość pożywienia, czyli niedostateczna podaż wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w odpowiednich ilościach i proporcjach. Decydujące znaczenie ma również ilość i jakość substancji odżywczych wchłanianych przez organizm. Żaden składnik pożywienia nie powinien występować w zbyt małej ilości, względnie nie powinno go brakować. W przeciwnym razie złożony system metaboliczny nigdy nie będzie funkcjonował optymalnie. Wszystkie błędy żywieniowe mają niewątpliwie charakter kumulatywny, prowadząc z biegiem lat do otyłości i wynikających z niej powikłań zdrowotnych. Według badań prowadzonych w Polsce szacuje się iż nadwaga i otyłość dotyczy praktycznie co drugiego dorosłego Polaka. Występowanie tak dużej skali epidemiologicznej, wynikającej przede wszystkim z nieprzestrzegania zasad prawidłowego żywienia rodzi niewątpliwie konieczność stosowania odpowiednich suplementów, które wspomagałyby trudny proces odchudzania. Sukcesywne zdobywanie zadowalających wyników może przebiegać jedynie przy prawidłowo zestawionej jakości pożywienia, z jednoczesnym ograniczeniem jego energetyczności. Zapewnienie takich warunków przy normalnym odżywianiu bywa często niemożliwie, bowiem produkty żywnościowe charakteryzujące się wysoką wartością odżywczą bardzo często posiadają również dużą kaloryczność. Stosowanie odpowiedniej suplementacji żywieniowej stwarza możliwość uzupełnienia naszej codziennej diety we wszystkie niezbędne składniki pokarmowe takie jak pełnowartościowe białko, składniki mineralne, witaminy, itp., z jednoczesnym ograniczeniem ilości energii.
Różnorodność preparatów i ich działania
Produkty te występują najczęściej pod postacią proszków oraz różnego rodzaju tabletek oraz kapsułek. Sproszkowana forma preparatu służy najczęściej do przygotowywania koktajli odżywczo-energetycznych, mających na celu zastąpienie jednego lub dwóch posiłków. Taka forma suplementowania diety umożliwia spożycie niskoenergetycznego posiłku z jednoczesnym zapewnieniem odpowiednich wartości odżywczych. W skład takich preparatów wchodzi najczęściej pełnowartościowe białko, węglowodany o niskim indeksie glikemicznym, a także pełen zestaw witamin i składników mineralnych w ilościach niezbędnych do pokrycia dziennego zapotrzebowania. Preparaty oferowane w formie tabletek lub kapsułek to najczęściej włókna pokarmowe (błonnik) o właściwościach pęczniejących w przewodzie pokarmowym. Stosuje się najczęściej mieszaninę włókien rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych. Błonnik rozpuszczalny (gumy, pektyny) wiążąc wodę tworzy specyficzne żele wyścielające światło jelit przez co utrudnia wchłanianie cukrów i tłuszczów. Wywiera także istotny wpływ na regulację cholesterolu. Błonnik nierozpuszczalny (celulozy, hemicelulozy, ligniny) po związaniu wody ulega pęcznieniu pobudzając ukrwienie jelita cienkiego i procesy trawienia, a także przyspiesza przesuw treści pokarmowej zwiększając ilość wypróżnień. Warunkiem skuteczności jej działania jest jednak duża ilość wypijanej wody a także regularne stosowanie.
Coraz większym powodzeniem na naszym rynku cieszą się nowoczesne suplementy żywności wzbogacane o specyficzne regulatory metaboliczne, mające na celu przyspieszyć redukcję tkanki tłuszczowej. Jedną z substancji biologicznie aktywnych ułatwiających spalanie nagromadzonego tłuszczu w organizmie jest L-karnityna, określana również jako witamina T. I chociaż nie jest ona substancją niezbędną, bowiem organizm może wytwarzać ją sam z aminokwasów: metioniny i lizyny przy pomocy witaminy C, B6, PP i żelaza, to jednak większość diet redukcyjnych pozbawiona jest możliwości dostatecznej jej syntezy. Metionina i lizyna to aminokwasy, które występują przede wszystkim w mleku i mięsie. Dieta redukcyjna musi być jednak związana z ograniczeniem tych produktów ze względu na dużą zawartość tłuszczu, co tym samym eliminuje obie substancje podstawowe, z których organizm może wytworzyć karnitynę. Pomimo iż L-karnityna jest związkiem silnie regulującym proces spalania tłuszczu, to jednak nieumiejetne stosowanie może nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Warunkiem skutecznego działania L-karnityny jest bowiem dotychczasowy jej poziom w organizmie, stosowanie regularnego wysiłku fizycznego, oraz odpowiednia wydolność tlenowa.
W celu regulacji gospodarki lipidowej ustroju bardzo często stosuje się związki takie jak: cholina, inozytol, metionina. Są to substancje o silnym działaniu lipotropowym (rozpuszczającym tłuszcz). Inozytol i cholina mobilizują tłuszcze z wnętrza komórek oraz umożliwiają ich transport. Są to substancje o niezwykle silnym działaniu, dlatego podczas ich stosowania wskazane jest spożywanie dużych ilości płynów. Dla optymalnego działania powinny być podawane wspólnie z witaminami grupy B, a także należy przyjmować łatwo przyswajalne związki wapnia, bowiem zarówno inozytol jak i cholina podwyższają poziom fosforu, zaburzając równowagę pomiędzy fosforem i wapniem w organizmie. Przy tego typu preparatach należy jednak zachować szczególną ostrożność. Nadmiar np. metioniny może w niektórych przypadkach powodować przerost nerek, uszkodzenie wątroby, trzustki oraz nadmierną degradacje hemoglobiny i odkładanie żelaza w śledzionie, co prowadzić może do anemii. Związki lipotropowe nie powinny być więc przyjmowane na własną rękę.
Niezwykle ważny jest również sam sposób przyjmowania preparatów. Niektóre z nich powinny być zażywane na czczo, inne z kolei bezpośrednio po posiłku. Wiele suplementów w celu optymalnego wchłaniania i wykorzystania wymaga obecności innych składników pożywienia, zaś w przypadku innych preparatów może to spowodować odmienny, niepożądany efekt. Dlatego też przydatność danego preparatu oraz sposób jego dawkowania powinien być należycie skonsultowany.
Na naszym rynku istnieje ogromna ilość środków odchudzających, począwszy od niskoenergetycznych odżywek, poprzez zioła regulujące przemianę materii, a skończywszy na specjalnych aktywatorach metabolicznych i enzymach. Skuteczność większości z nich nadal wzbudza dość duże kontrowersje. Ocena przydatności wielu preparatów jest często zawyżana i pochodzi z niezbyt dokładnych badań. Pomimo dużej ilości suplementów wspomagających odchudzanie oraz pełnej ich dostępności na rynku, brak jest nadal jednoznacznych danych w materiałach naukowych o 100% ich skuteczności.
Czy są szkodliwe?
Przy wyborze produktów wspomagających odchudzanie korzystać należy tylko z tych które zostały zatwierdzone przez Główny Inspektorat Sanitarny i dopuszczone do obrotu w Polsce z oznaczeniem "Dietetyczny środek spożywczy ''. Taki produkt, zgodnie z polskimi przepisami jest przeznaczony do żywienia ludzi w wypadkach określonych chorób lub stanów fizjologicznych. Produkty takie nie posiadają szkodliwych działań ubocznych, ponieważ stoją w relatywnie bliskim stosunku do normalnego pożywienia. Ze względu na skład należy traktować je jako żywność, a nie jako leki. Należy jednak pamiętać iż niewłaściwie dobrany preparat jak i też sposób dawkowania może wywołać pewne zaburzenia lub objawy chorobowe. Nawet najlepsza witamina przyjmowana w nadmiarze może spowodować niepożądane efekty uboczne!
Produkty wspomagające odchudzanie niewątpliwie dla wielu okazać się mogą niezwykle pomocne. Właściwie dobrane suplementy mogą skutecznie pomagać przy redukcji tkanki tłuszczowej, aktywizować procesy metaboliczne i uzupełniać niedobory substancji ożywczych. Nie należy ich jednak traktować jako zamiennika diety, lecz jedynie jako jej uzupełnienie. Niewłaściwy dobór suplemetów bardzo często nie przynosi oczekiwanych rezultatów, a spadek masy ciała nie zawsze jest wyznacznikiem skuteczności ich działania. Należy także pamiętać, że stosowanie jakiejkolwiek suplementacji nie eliminuje pierwotnych przyczyn nadwagi. Jeżeli równolegle nie nastąpi zmiana pozostałych elementów stylu życia, nawet najlepiej działające środki nic nie znaczą.
Efektywność procesu odchudzania wymaga przede wszystkim silnej motywacji, której dewizą jest wytrwałość, regularnego uprawiania ćwiczeń, oraz odpowiedniej wiedzy żywieniowej z jej praktycznym stosowaniem.
