Postaw na zdrowy tłuszcz
Czerw 25, 2014 Żywność i żywienie
– Od jakiej wagi uznaje się osobę za chudą lub nadmiernie chudą?
– Najlepiej na to pytanie odpowiada wskaźnik masy ciała, czyli BMI. Nie stosujemy go dla dzieci, sportowców, kobiet ciężarnych i karmiących. Wagę dzieci oceniamy za pomocą siatek centrowych. Sportowcy mają swoje normy, gdyż u nich procent masy mięśniowej jest zdecydowanie większy niż u osób nieuprawiających sportu wyczynowego. U kobiet ciężarnych przyrost masy ciała jest fizjologiczny, oczywisty i oceniany według swoistych norm.
BMI równa się wadze ciała w kilogramach podzielonej przez wzrost (w metrach) do kwadratu.
Uzyskany wynik jest wskaźnikiem masy ciała. Jego wielkość wynosi 20–25 u mężczyzn, 19–24 u kobiet. Poniżej 19 to już jest niedowaga, 25–30 to nadwaga, powyżej 30 – otyłość, powyżej 40 poważna otyłość z dużymi konsekwencjami zdrowotnymi.
– Jakie są przyczyny niedowagi?
– Różne, ale przede wszystkim jest to szybka przemiana materii lub uwarunkowania genetyczne, np. gdy rodzice czy dziadkowie są osobami chudymi. Istnieją też dolegliwości, które powodują chudnięcie, takie jak:
- choroby jelit, jak np. celiakia (nietolerancja glutenu)
- zespół złego wchłaniania (wydalanie resztek niestrawionego pokarmu)
- choroba Leśniowskiego-Crohna (przewlekłe zapalenie jelit)
- colitis ulcerosa (wrzodziejące zapalenie jelita grubego)
- stany zapalne jelit na tle bakteryjnym, grzybiczym czy pasożytniczym
- uczulenia pokarmowe, np. u dorosłych na białko mleka, wywołujące biegunki
- nadczynność tarczycy, przyspieszająca przemianę materii
- cukrzyca niezdiagnozowana i nieleczona. Poziom cukru wzrasta we krwi, ale nie dociera do tkanek. Organizm jest niedocukrzony, zaczyna zużywać zapasy i chory chudnie
- nowotwory zarówno w początkowej fazie, jak i podczas leczenia, np. chemioterapią
- stres, szczególnie przedłużający się
- operacje, hospitalizacja, długie leżenie w łóżku, wycieńczenie, choroby związane z urazami, np. oparzeniami
- anoreksja (jadłowstręt, którego przyczyna tkwi w psychice chorego).
– Jeżeli nadmiernie chudy pacjent zgłasza się do Pani po pomoc, czy musi wykonać badania na te wszystkie choroby?
– Oczywiście, że nie. Dlatego wizytę zaczynam od bardzo dokładnego wywiadu, w trakcie którego ustalam aktualne choroby i dolegliwości pacjenta. Jeżeli jest podejrzenie istnienia jakiegoś schorzenia, wówczas zanim podejmę leczenie dietetyczne, proszę go o skontaktowanie się z lekarzem. Podobnie postępuję, gdy ktoś jest ogólnie zdrowy, dobrze się czuje, ale nagle dużo schudł.
– Czy wychudzenie może być przyczyną chorób?
– Tak, przede wszystkim anemii, a także dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Może też dojść do zmian skórnych, wypadania włosów, kruszenia się paznokci. Niektóre z tych osób są apatyczne, senne, ciągle jest im zimno. Inne są nadmiernie aktywne, nienaturalnie ożywione.
– Bywa, że ktoś chcą przytyć, ale nie może, mimo iż – jak twierdzi – je dużo i kalorycznie. Dlaczego tak się dzieje?
– Jeżeli jest to osoba zdrowa, to ma szybką przemianę materii albo popełnia błędy dietetyczne. Polegają one na tym, że je wszystko, co dietetyk zabrania odchudzającym się. Często są to potrawy niezdrowe, jak fast foody, czy duże ilości słodyczy, które szybko nasycają lub odbierają apetyt. Tak odżywiające się osoby najczęściej nie wiedzą, ile kalorii dziennie „pochłaniają”, a ile powinny, aby przytyć. Dla przykładu: na przyrost kilograma tkanki tłuszczowej potrzeba 9 tysięcy kalorii. Jeżeli ktoś chce tyć miesięcznie kilogram, to musi te 9 tysięcy podzielić przez 30 dni i takiej wartości porcje codziennie zjadać.
– Z czym się najbardziej zmaga dietetyk w przypadku chudzielców?
– Właśnie z chaotycznym jedzeniem wszystkiego, na co się ma ochotę i co wpadnie w rękę. Tymczasem ważna jest nie tylko ilość i kaloryczność posiłków, ale także ich jakość. I tak np. zamiast w porze lunchu zjadać pizzę, radzę zamienić ją na zwykłe drugie danie obiadowe. To, co jemy ma skutki zdrowotne, a te negatywne niekiedy odzywają się po latach.
– Co powoduje, że np. kobiety, które w młodości były szczupłe, po latach tyją niekiedy do bardzo dużych rozmiarów?
– Najczęściej spotykaną przyczyną jest nieokiełzany apetyt i złe nawyki żywieniowe, na drugim miejscu – powody zdrowotne. Powrót do tzw. fizjologicznego zapotrzebowania na kalorie po długim okresie objadania się, nie jest łatwy. Nie obejdzie się tu bez pomocy dietetyka, bo każdy ma nieco inne zapotrzebowanie, a obliczenie tego jest skomplikowane.
– Jakie zalecenia dietetyczne daje Pani osobom chudym, które chcą przytyć?
– Przede wszystkim zwracam uwagę na systematyczne i częste jedzenie posiłków – powinno ich być 4–5 dziennie.Główne zasady diety zwiększającej masę ciała:
- wybierać produkty z wysoko wartościowym białkiem. Są to: mięso ze zwierząt rzeźnych oraz drobiu, ryby i przetwory mleczne, ze zwróceniem uwagi na żółte sery
- włączyć do diety owoce wysokokaloryczne, jak banany, awokado, winogrona
- dostarczać organizmowi wodę mineralną i soki owocowe. Zrezygnować z napojów gazowanych i nektarów, które mają dużo konserwantów
- połowa zapotrzebowania energetycznego organizmu pochodzi z węglowodanów. Dlatego należy wykorzystać dużą gamę produktów mącznych, w tym pieczywo z różnymi dodatkami, np. miodu, nasion (pumpernikiel)
- z tłuszczy należy wybierać oleje, oliwę, masło;
- stosować jako przegryzki kaloryczne orzechy, nasiona słonecznika, suszone owoce, np. rodzynki, daktyle. Można też pić Nutri-drinki, które kupuje się w aptece (bez recepty). W jednej buteleczce jest pełnowartościowy posiłek.
– Dziękuję za rozmowę.
